ZAIKS I KWESTIE PRAWNE W KONTEKŚCIE EVENTÓW – ZA CO POWINNIŚMY ZAPŁACIĆ? Z artykułu dowiesz się: Czym jest ZAIKS. Jakie są różnice pomiędzy wykonywaniem a odtwarzaniem utworu. Jakie opłaty powinien ponieść organizator eventu z tytułu wykorzystania utworów. Które eventy są zwolnione z opłat. Niektóre eventy wiążą się z koniecznością odtwarzania muzyki. Czasami jest to muzyka „na żywo”, jednak zdecydowanie częściej jest odtwarzana „mechanicznie”, tzn. z nośników trwałych, poprzez transfer internetowy itp. Za takie odtwarzanie należy odprowadzić opłatę – tantiemy do właściwej organizacji, np. ZAiKS-u, o ile odtwarzanie wiąże się z korzyściami majątkowymi dla przedsiębiorcy. Często nie zwracamy uwagi na odtwarzanie muzyki w tle, jednak towarzyszy nam ona prawie na każdym kroku. W przypadku eventu uczestnik nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu słuchania muzyki, jednak organizator jest zobligowany do ponoszenia opłat. Należy jednak mieć na uwadze, że opłaty – tantiemy, płatne stowarzyszeniom, są bardzo różne. Potrafią wahać się od kilkudziesięciu złotych, np. w przypadku plenerowego pikniku na kilkadziesiąt osób, do kwot wielocyfrowych, ograniczonych tylko pojemnością sal bankietowych, koncertowych czy stadionów. Jakkolwiek niezgłoszenie wydarzenia, np. wspomnianego pikniku, nie będzie się wiązało z dużą grzywną czy opłatą, o tyle niezgłoszenie koncertu – nawet zespołu, który wykonuje własne utwory – wiązać się może już ze znacznymi, odczuwalnymi konsekwencjami, w tym naruszeniem wizerunku. NA CZYM POLEGA ROLA ZAIKS-U? ZAiKS to stowarzyszenie istniejące od 1918 r., powołane przez twórców, mające na celu ochronę ich praw. Próba rozliczenia się przez organizatora wydarzenia ze wszystkimi twórcami, których utwory były wykorzystane w trakcie eventu, byłaby znacznie utrudniona, o ile w ogóle możliwa, dlatego należy uiścić określoną kwotę (tantiemy) Stowarzyszeniu, które to następnie rozliczy się z twórcami. ZAiKS jest jedynym stowarzyszeniem w Polsce, które ma prawo pobierać tantiemy za publiczne wykorzystywanie utworów. ZAiKS jest również członkiem CISAC (Międzynarodowa Konfederacja Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów), zrzeszającego 233 sto- warzyszenia autorskie ze 122 krajów. CISAC założony został w 1926 r. m.in. przez ZAiKS, a jego celem była wspólna i jednorodna ochrona praw i interesów autorów na całym świecie. ODTWARZANIE A WYKONYWANIE Należy odróżnić „odtwarzanie” utworów od ich „wykonywania”. Wykonywanie to w szczególności działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania – art. 85 ust 2, ustawy prawa autorskie i prawa pokrewne. Z kolei odtwarzanie to udostępnienie utworu przy pomocy nośników dźwięku lub dźwięku i obrazu, np. muzyka odtwarzana z płyt CD, plików MP3, poprzez internet, nie tylko w zakresie samego audio, ale również wideoklipów. W tym miejscu jako ciekawostkę można wskazać ust. 2 art. 24 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 1994 nr 24, poz. 83 z późn. zm.): „Posiadacze urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory, choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych”. Zapis ten chroni małych przedsiębiorców, którzy nie wykorzystują odtwarzania muzyki jako formy pozyskania klienta, tylko na własne potrzeby, np. zakład szewski, gabinet dentystyczny. Pogląd ten potwierdzony został w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz Sądu Najwyższego: – Wyrok TSUE w sprawie C-306/05; wyrok TSUE w sprawach poł. C-403/08 i C-429/08). W świetle wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie stanowi ono publicznego odtwarzania, bo nie ma wpływu na przychody np. dentysty, szewca itp., a także odbywa się wobec niewielkiej liczby osób (wyrok TSUE w sprawie C-135/10). – Wyrok Sądu Najwyższego z 28 września 2005 r. (sygn. akt I CK 164/05), w którym stwierdzono, że odtwarzanie utworów, nawet w ramach działalności gospodarczej, nie będzie się łączyć z korzyściami majątkowymi, jeżeli klienci nie będą poddawani oddziaływaniu odbioru, co dotyczy przede wszystkim małych powierzchni handlowych, drobnych zakładów usługowych, w których odtwarzanie służy bardziej samemu personelowi. Tekst: Konrad Olczak Partner wydania: 50 PRZEGLĄD PRAWNY
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMwMjc0Nw==